Weidegang biedt talrijke voordelen voor de diergezondheid en het welzijn van de rundveehouderij. Koeien die in de wei lopen, vertonen natuurlijk gedrag, hebben een betere klauwgezondheid en kunnen bijdragen aan een duurzamere melk- en vleesproductie. Toch brengt weidegang ook risico’s met zich mee, met name op het gebied van parasitaire infecties en door vectoren overgebrachte ziekten. Een goed weidemanagement en preventieve maatregelen zijn essentieel om deze risico’s te beheersen en de gezondheid van het vee te waarborgen.

Parasitaire infecties en hun impact

Parasieten kunnen de gezondheid en productiviteit van runderen aanzienlijk beïnvloeden. Ze worden onderverdeeld in ectoparasieten (buiten het lichaam, zoals teken en vliegen) en endoparasieten (binnen het lichaam, zoals maagdarmwormen en leverbot). Vooral jonge dieren die voor het eerst op de weide komen, lopen een verhoogd risico, omdat hun immuunsysteem nog onvoldoende blootgesteld is aan deze ziekteverwekkers.

• Endoparasieten: een verborgen bedreiging

Endoparasitaire infecties zijn een van de grootste uitdagingen bij weidegang, vooral voor jonge runderen die nog geen immuniteit hebben opgebouwd. Deze parasieten kunnen leiden tot voedingsstoffentekorten, verminderde groei, productieverlies en een verhoogde vatbaarheid voor andere ziekten.

Belangrijke endoparasieten bij weidegang:

• Maagdarmnematoden (Ostertagia spp., Cooperia spp.): Vooral jonge dieren lopen een hoog risico op infecties, wat kan leiden tot diarree, verminderde voeropname en gewichtsverlies. Bij volwassen runderen blijven de infecties vaak subklinisch, maar ze kunnen toch een negatieve impact hebben op de melkproductie, groei en weerstand.
• Leverbot (Fasciola hepatica): Vooral in vochtige graslanden is deze parasiet een probleem. Leverbotinfecties kunnen leverbeschadiging, bloedarmoede en groeivertraging veroorzaken. Een goede drainage van percelen kan helpen om de besmettingsdruk te verlagen.
• Longworm (Dictyocaulus viviparus): Jonge runderen zijn extra vatbaar voor longworminfecties, wat kan resulteren in ademhalingsproblemen, hoesten en productieverlies. Preventieve vaccinatie en gecontroleerde weidegang zijn belangrijke maatregelen.

• Ectoparasieten: ziekteverspreiders en overlast

Ectoparasieten vormen een ernstige bedreiging voor de gezondheid en productiviteit van runderen. Ze veroorzaken jeuk, huidirritaties, stress en secundaire infecties, wat leidt tot een verminderde voeropname, productieverliezen en een verhoogde vatbaarheid voor ziekten. Daarnaast fungeren ze als vectoren voor ernstige virale en bacteriële infecties.

De meest voorkomende ectoparasieten bij runderen zijn:

• Vliegen
• Luizen
• Mijten
• Teken
• Muggen en knutten

Belangrijke door ectoparasieten overgebrachte ziekten:

• Blauwtongvirus (BTV-3, BTV-8): Overgebracht door knutten (Culicoides spp.) en veroorzaakt koorts, zwellingen, ontstekingen in de mond en kreupelheid.
• Epizoötische hemorragische ziekte (EHD): Een door knutten verspreide ziekte die leidt tot koorts, bloedingen en in ernstige gevallen sterfte.
• Infectieuze boviene keratoconjunctivitis (IBK): is een veel voorkomende, zeer besmettelijke oogziekte die veroorzaakt wordt door de bacterie Moraxella bovis. Vliegen dragen IBK over en kunnen door de irritatie die ze veroorzaken runderen gevoeliger maken voor IBK. Symptomen: Variëren van een milde tot ernstig etterende oogontsteking, verlies aan eetlust en daling van de melkgifte (door de koorts en pijn), tranenvloei, …

Preventieve maatregelen

Een combinatie van strategisch weidemanagement, monitoring en gerichte behandelingen kan helpen om de risico’s van weidegang te minimaliseren en de diergezondheid te optimaliseren.

• Gericht weidemanagement: Rotatiebegrazing, tijdige ontworming, het weideseizoen kort houden helpen bij het verminderen van de infectiedruk. Vermijden van stilstaand water, omdat dit broedplaatsen zijn voor muggen en knutten.

Voor muggen en knutten kan het helpen om het vee op stal te houden tijdens de periodes wanneer de knutten het meest actief zijn (tussen zonsondergang en zonsopgang)

RumiBloc Pur helpt darmen gezond te houden wanneer deze onder druk komen te staan door darmparasieten.

• Monitoring en diagnose: Regelmatige mestonderzoeken en observatie van dieren (hoesten, diarree, gewichtsverlies, …) helpen om problemen tijdig te detecteren. Controle op ectoparasieten, vooral in risicovolle seizoenen (voorjaar & zomer).
• Vaccinatie en behandelingen: Voor sommige parasitaire infecties, zoals longworm, bestaan vaccinaties die de impact kunnen verkleinen. Verplichte vaccinatie in België (2025) voor alle runderen geboren vóór 1 januari 2025 (BTV-3, BTV-8 en EHD), met uitzondering van vleeskalveren.
• Aanpassen van rantsoen: Extra mineralen en supplementen kunnen helpen om voedingstekorten te voorkomen.

Met Herbavita’s “Herbamin bolus” bescherm je je runderen via een eenmalige (pens)bolus tegen eventuele tekorten aan mineralen en vitaminen die tijdens het weideseizoen kunnen optreden.

Met het “RumiBloc likemmer” gamma, rijk aan vitaminen, mineralen, sporenelementen al dan niet versterkt met kruiden en planten (extracten), kunnen de dieren op de weide extra ondersteund worden afgestemd op specifieke situaties of levensfases. RumiBloc kan worden ingezet als een algemene aanvulling voor runderen op de weide. RumiBloc Fert stimuleer de vruchtbaarheid. RumiBloc Yeast ondersteunt een optimaal functionerende pens en een goeie darmwerking.

• Insectenbestrijding: Gebruik van insectwerende middelen, goed weidemanagement en het verminderen van stilstaand water om broedplaatsen van muggen en knutten te minimaliseren.

Met RumiBloc Repello kunnen ongewenste insecten op afstand gehouden worden.

Conclusie

Weidegang biedt tal van voordelen voor de gezondheid en het welzijn van runderen, maar brengt ook uitdagingen met zich mee. Een goed doordacht weidemanagement, regelmatige monitoring en gerichte preventieve maatregelen zijn cruciaal om parasitaire infecties en door vectoren overgebrachte ziekten onder controle te houden. Door natuurlijke en chemische bestrijdingsmethoden te combineren, kan de impact van parasieten worden geminimaliseerd.

Herbavita biedt advies op maat van jouw bedrijf. Klik hier om een vrijblijvend gesprek aan te vragen met onze deskundige adviseurs. 

Emilie, dierenarts

Regulatory Affairs Officer – Veterinary Surgeon